انار

اَنار
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
دسته:	گیاهان گلدار
رده:	دولپه‌ای‌ها
زیررده:	Rosidae
راسته:	موردسانان
تیره:	حناییان
سرده:	اناریان
گونه:	P. granatum
نام دوبخشی
Punica granatum

اَنار، نار یا انار خوراکی (نام علمی: Punica granatum) یکی از میوه‌های درختی است که دانه‌هایی اغلب قرمز و گاهی سفید یا رنگ‌هایی بین آن دو دارد. رنگ پوست آن نیز اغلب قرمز و گاه سیاه یا تقریباً زرد است؛ این میوه در معدود کشورهای جهان نظیر ایران، افغانستان، پاکستان، عراق و ترکیه کشت می‌شود به همین خاطر عضو مرغوب‌ترین میوه‌های جهان و عضو ۱۰ میوهٔ برتر جهان است.^[۱]

اَنار بومی کشور ایران تا کوه‌های هیمالیا در شمال هند است و یکی از نخستین گیاهان اهلی شده‌است. ایران با تولید سالانه ۸۰۰ هزار تن اَنار، بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ اَنار در دنیا بوده و هندوستان دومین کشور تولیدکننده‌است.^[۲]

در ایران شهرستان فردوس ، پاوه ، شهرستان بجستان ،شهرستان کاشمر ، شهرستان خلیل آباد ، شهرستان بردسکن شهرستان ساوه ، شهرستان نی ریز و شهرستان کوهدشت بزرگ‌ترین تولیدکنندگان اَنار هستند.^[۳][۴][۵]

انار بجستان از مرغوب‌ترین رقم‌های انار ایران می‌باشد که تیمور گورکانی در کتاب منم تیمور جهانگشای می‌گوید در قریه بجستان، اناری خوردم که هسته نداشت و در هیچ جا اناری به خوش طعمی آن نخوردم.

بیش از ۷۰۰ رقم اَنار در کلکسیون مرکز تحقیقات کشاورزی یزد نگهداری می‌شود.^[۶]

اَنار در رنگ‌های مختلف از سفید تا سیاه وجود دارد. اَنار تقریباً در هر آب و هوایی و هرگونه خاکی می‌تواند رشد کند و میوه دهد، ولی آب زیاد در زمان رسیدن میوه باعث ترک خوردن آن میوه می‌شود. اَنار، گرمای زیاد با باد خشک و سرمای تا ۱۰- درجه سانتی‌گراد را می‌تواند تحمل کند. ^[۷]

محصولات[ویرایش]

از میوهٔ انار، آب انار، رب انار، لواشک انار و مربای انار تهیه می‌شود. از پوست انار برای تهیه رنگ‌های سنتی استفاده می‌شود، از برگ آن نیز سابق بر این استفاده می‌کردند. همچنین از پوست انار برای دباغی کردن پوست و از گل انار برای برخی مصارف دیگر استفاده می‌گردد. همچنین از چوب شاخه های نازک آن به عنوان سیخ چوبی استفاده می‌شود و جوشانده انار که از جوشاندن پوست انار در آب بدست می‌آید، برای بر طرف کردن برخی از بیماری‌های گوارشی و گلو درد، یک داروی گیاهی محسوب می‌شود.

در ادیان[ویرایش]

در یهودیت[ویرایش]

انار در کتاب مقدس بارها مورد اشاره قرار گرفته‌است و بسیاری از هنرها و سمبل‌های مرتبط با کتاب مقدس دارای تمثیل انار است. در زمانی که موسی خبرچین‌ها را برای شناسایی وضعیت ارض مقدس فرستاد آنان با خود انار برگرداندند که بیانگر سمبل ارض مقدس می‌باشد. در کتاب خروج از پنج کتاب اصلی تورات، کاهن اعظم (کوهن گادول)، دارای سمبل انار بر روی لباس مخصوص خود، افود، است. این سمبل‌های انار به صورت یک در میان با رنگهای طلایی قرار گرفتند. این لباس باید در زمانی که کاهن اعظم وارد قدس الاقداس می‌شد، پوشیده می‌شد. بر اساس کتاب پادشاهان، دو ستون اصلی قرار گرفته در جلوی معبد سلیمان، بواز و جاشین، دارای سمبل انار در بالای خود بودند. سلیمان نبی تاج پادشاهی خود را نیز بر اساس تاج انار طراحی کرده بود.

تمبر سال ۱۹۵۸ دولت اسرائیل به همراه هفت میوه اصلی ارض مقدس، آیات مرتبط از تورات کنار هر یک نوشته شده‌است که انار نیز در این تصویر مشاهده می‌شود.

انار یکی از هفت میوه مقدس (عبری: שבעת המינים شوات هامینیم) مورد اشاره در تورات است. مصرف انار در روز روش هشانا یکی از سنن این روز است که به دلیل داشتن دانه‌های بسیار سمبل تولید مثل و باروری است. در بعضی متون یهودی اشاره شده‌است که انار دارای ۶۱۳ دانه مانند ۶۱۳ دستور خداوند (میتزوت) برای قوم یهود است. انار بر روی سکه‌های اسرائیل در زمان تورات نقش شده بود و همچنین بعضی اوقات تورات با سمبل انار تزیین می‌شود.

در کابالا[ویرایش]

انار دارای نقش بسیار مهمی در کابالا است. بسیاری از پیروان کابالا معتقدند که تجربه عرفانی واردشدن به باغ بهشت مانند وارد شدن به باغ انار است که به عبری پردیس ریمونیم نام دارد. موسی کوردورو کابالیست معروف سده ۱۶ میلادی دارای کتابی در مورد کابالا به نام پردیس ریمونیم (باغ انار) است.

در مسیحیت[ویرایش]

از ابتدای مسیحیت در بسیاری متون مسیحی رابطه زیادی بین انار و عیسی مسیح وجود دارد. تاج انار در بسیاری از این متون مانند تاج پادشاهی خداوند بر سر عیسی مسیح تمثیل می‌شود. وقتی انار بسیار رسیده‌است معمولاً آب انار که شباهت زیادی به خون دارد از آن سرازیر می‌شود که معمولاً این مسئله با ریخته شدن خون عیسی در زمان به صلیب کشیده شدن مشابه دانسته می‌شود. در بسیاری نقاشی‌های مسیحی قرون وسطی، عیسی به صورت کودکی در دامن مادرش مریم تصویر شده‌است در حالی که در دستان خود انار دارد. شهر گرانادا در اسپانیا که به نام انار نامگذاری شده‌است آخرین شهری است که در جنگ شاه و ملکه کاتولیک اسپانیا با مسلمانان فتح گردید و از این رو در نشان رسمی این شهر یک انار قرار داده شده‌است.

نشان خیلی قدیمی انار یهودی در شهر گرانادای اسپانیا.

نقاشی اثر بوتیچلی از مریم مقدس و عیسی در حالی که انار به دست دارد.

در اسلام[ویرایش]

انار یکی از میوه‌های مورد اشاره شده در قرآن است که با هفت میوه مقدس اشاره شده در تورات یکسان است. در قرآن، سه بار از این میوه نام برده شده‌است. در سوره الرحمن باغ بهشت به صورت باغی از انار تمثیل شده‌است.

در یارسان[ویرایش]

انار یکی از مقدس ترین میوه ها در یارسان است. داوود از بزرگان دین اهل حق در نطفه میوه انار به دنیا امده است.

در فرهنگ[ویرایش]

• «جاودانان» یا گارد جاویدان، سربازان برگزیده ایران باستان، نیزه‌هایی به شکل انار داشتند.
• از سال ۱۳۸۸، در اواخر مهر ماه هر سال، جشنواره انار در روستای مردانقم برگزار می‌شود.^{[۸][۹][۱۰]} جاذبه اصلی این جشنواره اجرای موسیقی عاشقی توسط عاشقهای معروف منطقه ارسباران است.
• همچنین در روستای تنگ طه شهرستان داراب در اواسط شهریور ماه، جشنواره انار برگزار می‌گردد.
• انار در دین یارسان مقدس شمرده شده و به عنوان «نیاز» همراه با نذری مقدس دعا داده شده و در مراسم آئینی خورده می‌شود. ضمن اینکه انار یکی از نمادهای این دین به‌شمار می‌رود.
• شبه جزیره میانکاله با وسعت بیش از ۱۲ هزار هکتار از درختچه های انار بعنوان بزرگترین باغ انار ارگانیک و خودروی جهان در جنوب شرق دریای خزر قرار دارد. ^[۱۱]

خواص انار[ویرایش]

از قدیم گفته‌اند انار برای تصفیه و پاکسازی خون بسیار مفید است اما حالا دربارهٔ فواید این میوه آن‌قدر تحقیقات شده که از پوست آن هم کلی خواص پیدا کرده‌اند؛ از بهبود دستگاه گوارشی گرفته تا تقویت سیستم ایمنی و...^[۱۲] انار نماد اصلی سفره شب یلدا است و گذشتگان آن را میوه باروری و برکت می‌دانستند. انار از سالم‌ترین و بهترین میوه‌های روی زمین است و ترکیبات مفید متفاوتی نسبت به دیگر میوه‌ها دارد. تحقیقات نشان داده‌است که انواع انار ترش و شیرین و محصولات آن‌ها مانند رب انار، آب انار و حتی پوست انار و هسته انار خواص بسیار زیادی برای بدن دارند. می‌توان با مصرف این میوه بدن را در برابر خیلی از بیماری‌ها مقاوم‌تر کرد. انار فقط یک میوه خوش‌آب و رنگ نیست. معمولا ۵۲ درصد وزن کل ایــن میــوه را دانه‌های آن تشکیل می‌دهند؛ دانه‌هایی که ۱۰۰ گرم آنها، شامل این میزان مواد غذایی و انرژی است:

نگارخانه[ویرایش]

• 

  انار روی درخت - کرج

 
• 

  انار

 
• 

  انار سیاه - ساوه

 
• 

  انار گول آبشا^[۱۳] روستای مردانقم در ناحیه ارسباران.

 
• 

  شکوفه انار

 
• 

  آش انار

 
• 

  انار دان شده

 
• 

  شکوفهٔ انار

 
• 

  بشقاب ایرانی با نقش دو انار، هنر دوره صفوی - موزه لوور

 
• 

  نقاشی چینی از انار

 
• 

  انار سرخ روستای تنگ طه

 
• 

  انار شهوار روستای تنگ طه